Velen geloven nog altijd dat margarine gelijk is aan plastic, omdat de atomaire opbouw slechts een molecuul verschilt van plastic. Ons lichaam is atomair voor 95% het zelfde opgebouwd als vetten. Zijn wij daarom zo vet? Of zijn wij eigenlijk bijna van plastic? Wat weet jij van vetten? Wat zijn nu de goede en wat de foute? Margarine of roomboter? Wat is cholesterol en is dat zo slecht? Waar hebben we vetten voor nodig?
Tijd om de feiten van de fabels te scheiden.
Vet is te verdelen in onderstaande groepen:
Transvetten
Verzadigde vetten
Onverzadigde vetten
Laten we beginnen bij het begin.
Transvetten.
Transvetten zijn zeer schadelijk voor je gezondheid. Transvet is echt gif voor je lichaam. Deze zitten vooral in de UPF’s. (Ultra
Processed Foods), zoals patat, koek en taart, bewerkt vlees, donuts, enz..
Transvetten zitten in bepaalde dierlijke vetten en ontstaan onder andere door het harden van plantaardige oliën. Door die reden
zaten ze vroeger ook in margarine. Nu niet meer. Dat margarine om die reden bijna gelijk stond aan plastic is een broodje aap verhaal. Alle oliën en vetten (dus ook margarine,
maar ook roomboter) bestaan atomair gezien uit: koolstof, waterstof en zuurstof. Plastic betstaat uit koolstof en waterstof. Hey! Een molecuul
verschil! Laten we zeggen dat margarine een molecuul verschilt van plastic! Want dat is zo. En dus? Wat zegt dat? Chloor verschilt ook
een molecuul van water. Is water dan net zo giftig als chloor?
Zal ik nog wat leuks vertellen? Atomair gezien bestaat ons lichaam voor 95% uit koolstof, waterstof en zuurstof. Zijn wij daarom
praktisch gelijk een pak roomboter. Of kunnen we zeggen dat ons lichaam bijna helemaal uit plastic bestaat?!?
Hoe dan ook, in de jaren tachtig is ontdekt dat transvetten o.a. het cholesterol doet verhogen, het risico op diabetes 2 doet verhogen, de kwaliteit van sperma en testosteronwaardes doet verlagen en
de omzettiing van de gezonde omega-3 vetzuren nadelig beïnvloedt.
Het heeft tot 1994 geduurd tot de overheid de transvetten bij wet verboden zijn. Dus nee, er zitten geen transvettten meer in margarine. En het lijkt niet op plastic!
Ja maar roomboter is toch wel beter dan margarine?
Nog altijd zijn veel mensen ervan overtuigd dat wat natuurlijk is per definitie gezond is. Ooit gehoord van giftige paddenstoelen, of
cannabis of cocaïne? Anyway ik dwaal af...
Mensen, er is een reden dat voeding voor ons bewerkt wordt. En ja, dat heeft ook commerciële doelen (smaakvoorkeuren en dus grotere afzetmarkt, houdbaarheid, presentatie, enz.) maar vooral wordt voeding bewerkt om het veiliger voor ons te maken.
Van rauwe melk zouden we ziek worden.
Onbewerkte boter wordt ranzig.
De E-nummers zijn niet per definitie gif; sterker ze zijn in het leven geroepen om onze voeding veiliger te maken.
Terug naar boter versus margarine.
De smeerbare margarine wordt voornamelijk smeerbaar door de plantaardige oliën die zijn toegevoegd. En laat dat nu heel gezonde,
onverzadigde essentiële vetzuren zijn.
Want de ongezonde verzadigde vetten zitten voornamelijk in dierlijke producten. En deze vetten zijn de boosdoeners. Die zorgen
voor verhoogde cholesterol en daarmee verhoogde risico op hart- en vaatziekte.
Dus nee, roomboter is niet beter dan smeerbare margarines. Wel lekkerder, maar dat is een ander verhaal.
Verzadigd vet doet het cholesterol verhogen.
Is cholesterol zo slecht?
Cholesterol wordt vaak als boosdoener binnen de vetten gezien. Terwijl cholesterol eigenlijk geen vet is, maar een vetachtige stof.
Cholesterol hebben we nodig en wordt door ons lichaam zelf gemaakt.
Cholesterol fungeert als bouwstof en isolatiemateriaal, speelt een rol bij vetstofwisseling en als bestanddeel voor de stofwisseling van bepaalde vitamines en hormonen.
Maar! Er is ook een slecht cholesterol, namelijk het LDL-cholesterol. En deze jongens zorgen ervoor dat onze anderen dichtslibben. Met alle gevolgen van dien. Gelijk een pannetje kaasfondue die niet meteen is afgewassen. Vroeger werd gedacht dat het LDL cholesterol in het lichaam vooral werd verhoogd door het eten van cholesterol rijke producten, zoals orgaanvlees, schaal- en schelpdieren en eieren. Nu weten we dat
een hoog cholesterol vooral veroorzaakt wordt door het eten van veel verzadigde vetten en transvetten, (daarom mogen we
tegenwoordig 4 eieren per week) en dat onverzadigde vetten de eigenschap hebben het cholesterol gehalte te doen dalen.
Dus kom maar op met die goede vetten!
Goede vetten zijn essentieel voor onze gezondheid.
Zonder deze vetten zouden we niet goed kunnen functioneren. We spreken van essentiële vetzuren, wanneer het lichaam deze niet zelf kan maken en we ze dus via de voeding naar binnen moeten krijgen.
In gezonde vetten zitten vitamines en andere vitamines hebben vet nodig om opgenomen te worden.
Vet is een bouwstof en een brandstof, speelt een rol bij stofwisselingsprocessen, warmteregulatie en isolatie.
Essentiële vetzuren kunnen we onderscheiden in omega-3 vetzuren
(vette vis) omega-6 vetzuren (noten) en omega-9 vetzuren (olijfolie
en avocado).
Het is niet zo dat hoe hoger het cijfer, hoe gezonder. Omega-9 is dus niet beter dan omega-3. Ze hebben allemaal hun eigen specifieke functies en belang.
Tenslotte
Er zijn mensen die denken dat je tijdens afslanken wel onbeperkt onverzadigde vetzuren kan eten, omdat je daarvan juist
zou afslanken. Dat is niet weer. Een gram vet levert negen calorieën ongeacht wat voor soort vet.
Je wordt dus niet vetter van ongezonde vetten, hooguit ongezonder.
Praktische handvatten voor goed vet gebruik.
• Eet zo min mogelijk vlees.
• Neem zo min mogelijk andere dierlijke vetten, zoals kaas, kaaszoutjes, enz..
• Neem zuivelproducten zoveel mogelijk mager of halfvol.
• Beperk het gebruik van sausen en jus.
• Eet minimaal een keer per week vette vis.
• Eet elke dag 5 ongebrande, ongezoete noten.
• Bak en braad bij voorkeur in vloeibare vetten of oliën.
• Eet no min mogelijk vette UPF, zoals taart en chips.
• Gebruik halvolle boter of light margarine.
Denk eraan dat voeding, je lichaam moet voeden (in plaats van vullen) en dat je er plezier aan mag beleven. Dat doe je wanneer je echt bewust eet.
Proef en geniet!
Wil je alles leren over gezonde voeding en hoe gemakkelijk je dit kan toepassen in jouw leven?
Kijk dan ons naar onze online cursus: In 5 Stappen een Gezond Voedingspatroon.
Mira
Founder Fitspel | Vitaliteit & Persoonlijk Leiderachapscoach | Docent Voeding & Leefstijl